امروزه متخصصان آب شناسی الگوهای سیل هایی که در گذشته رخ داده اند را مورد مطالعه قرار می دهند تا به پیش بینی زمان و مکان وقوع سیل های آینده کمک کنند. اما به هرحال هر نوع پیش بینی ای تنها برآورد است و قطعیت ندارد چراکه آب و هوا، خشکی و اقلیم همگی می توانند تغییر کنند.
به طورکلی خاک یک منطقه و آب های زیرزمینی سرنخ هایی درباره سیل ها به دست می دهند. خاک شناسان با همکاری متخصصان آب مقدار آبی که زمین یک منطقه می تواند جذب کند را تعیین می کنند. به عنوان مثال خاک کشاورزی خیلی بیشتر از شن و ماسه و یا سنگ خالی می تواند آب جذب کند.
آب زیرزمینی آبی است که داخل خاک زمین است. این مخازن آب زیرزمینی گاهی سفره های آب و حتی سنگ های متخلخل نیز نامیده می شوند. نوع خاک و میزان آب های زیرزمینی به متخصصان می گوید که زمین چه مقدار دیگر گنجایش دارد تا آب اضافه را جذب کند.
تعیین میزان آبی که بر اثر باران در یک منطقه روان می شود هم می تواند سرنخ هایی درباره امکان وقوع سیل بدهد. جریان های سطحی ناشی از بارش باران هنگامی به وجود می آیند که به نسبت آبی که خاک می تواند جذب کند مقدار آب بیشتری وجود دارد. آبی که نمی تواند جذب خاک شود و به عبارتی آب سرریز بر روی زمین جریان می یابد.
جریان های آب سطحی (رواناب ها) می توانند در نتیجه فرآیندهای طبیعی مانند ذوب یخ ها هم ایجاد شوند.
همچنین جریان های آب سطحی ممکن است در نتیجه فعالیت های انسانی مانند آبیاری بیش از حد، فاضلاب و پساب صنعتی به وجود آیند. کنترل جریان آب سطحی می تواند به کنترل سیل کمک کند.
متخصصان آب و هواشناسان با همکاری یکدیگر بارش برف و انبوه برف را ارزیابی می کنند. برف در حال ذوب به جریان آب سطحی و افزایش سطح آب های زیرزمینی کمک می کند. وقتی که برف سریع ذوب می شود، زمین ممکن است فرصتی برای جذب آب نداشته باشد.
بارش برف یکی از بزرگ ترین عوامل جاری شدن سیل است و همیشه نمی توان آن را پیش بینی کرد. برای مثال ذوب سریع برف در کوه های آند، باعث رانش زمین و وقوع سیل هایی می شود که راه آهن ها و پل ها را از فعالیت می اندازد. در سال 2010، جاری شدن سیل ناشی از ذوب برف در نزدیکی مکان تاریخی ماچو پیچو واقع در کشور پرو، 4000 گردشگر را برای دو روز گرفتار کرد.
فن آوری های جدید به محققان کمک می کند وقوع سیل ها را بهتر پیش بینی کنند. برای مثال رادار داپلر به دانشمندان نشان می دهد در کجا طوفان شدیدتر از جاهای دیگر رخ می دهد. رادار داپلر با بررسی حرکت ها، الگوهای هوا را تشخیص می دهد و بر این اساس تصاویر رایانه ای از بارش باران در اختیارمان قرار می گیرد.
همچنین ابزار اندازه گیری خودکار در رودخانه ها قرار داده می شود تا ارتفاع و سرعت جریانات رودخانه ای و مقدار بارش را اندازه گیری کند. نقشه های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) که با این اطلاعات درست می شوند به دانشمندان کمک می کنند اگر رودی سواحل و مناطق سیل را مورد تاخت و تاز دهد به مردم هشدار دهند.
هزاران سال است، انسان ها تلاش می کنند از وقوع سیل جلوگیری و آن را کنترل کنند. برای مثال «یو بزرگ» چهره ای افسانه ای در تاریخ چین است. دلیلش این است ک در حدود 2100 پیش از میلاد، یو راهی برای کنترل سیل ویرانگر رود زرد پیدا کرد.
یو اطلاعات مربوط به سیل های قبلی رود زرد را مورد مطالعه قرار داد و یادداشت کرد که در کجا جریان این رود از همه قوی تر بوده و دشت های سیل در کدام مکان های رود از همه آسیب پذیرتر اند.
یو به جای ساختن سد بر روی رود زرد توصیه کرد آن را لایروبی کنند و گروهی از مهندسان کانال های این رود را عمیق تر کردند تا پذیرای آب بیشتری باشد. یو همچنین بر ساخت کانال های آبیاری متعدد نظارت کرد تا جریان کانال اصلی رودخانه در زمان جاری شدن سیل منحرف شود.
همیشه ممکن نیست که از سیل جلوگیری کرد، اما اغلب امکان دارد که آسیب ناشی از سیل به حداقل رسانده شود. ساختمان های اطراف رودخانه ها، دریاچه ها و دریاها می توانند دچار سیل شوند و بندها، کانال های رواناب و مخازن قادرند جلوی سرریز شدن آب را بگیرند.
بندها معمولاً از خود زمین منطقه ساخته می شوند. بندها را با ستون کردن خاک، شن و ماسه و یا سنگ ها در نزدیکی کناره های یک رودخانه می سازند. بندها همچنین ممکن است از بلوک های چوبی، پلاستیکی یا فلزی ساخته شده باشند.
حتی آنها را می توان به وسیله بتن تقویت کرد. برای مثال بندهایی که در نیواورلئان ایالات متحده از زمین فشرده، ستون های چوبی، میلگرد آهنی، میله های فولادی و بتن ساخته می شوند رودخانه بزرگ می سی سی پی را مهار می کنند.
کانال های مربوط به جریان آب سطحی (رواناب)، کانال های ساخته دست انسان اند. این کانال ها به رودها متصل می شوند و آب اضافی را از ساختمان ها و خانه های مسکونی دور می کنند. یکی از اولین کانال های آمریکا در حدود 200 پیش از میلاد برای کنترل آب های سیل فصلی دریاچه اوکیچوبی، فلوریدا ساخته شده است. همچنین کانال ها می توانند مسیر آب سیل را از مناطق شهری تغییر دهند و به سمت زمین های کشاورزی مانند نیشکر منحرف کنند.
مخازن طبیعی و یا ساخته دست انسان نیز به جلوگیری از جاری شدن سیل کمک می کنند. مخازن طبیعی حوضچه هایی هستند که در آن آب تازه جمع می شود. مخازن ساخته دست انسان نیز آب را پشت یک سد جمع می کنند. مخازن می توانند آب بیشتری را در زمان بارش باران های سنگین در خود نگه دارند. در ماه آوریل سال 2011، دولت اتیوپی اعلام کرد که برنامه ای برای ساخت سدی بزرگ بر روی رود نیل آبی دارد.
این سد که سد رنسانس اتیوپی بزرگ نام گذاری شده به عنوان بزرگ ترین سد در آفریقا، مخزنی را ایجاد می کند که قادر به نگهداشتن 67 میلیارد متر مکعب (2.4 تریلیون فوت مکعب) آب است. این سد ضمن تأمین انرژی برق مردم، جلوی وقوع سیل در پایین دست را نیز می گیرد.
حفظ تالاب ها هم تأثیر سیل را کاهش می دهد. تالاب ها مانند یک اسفنج بزرگ عمل می کنند و مانعی طبیعی در مقابل موج های توفانی و دشت های سیل ایجاد می کنند. به عنوان مثال مرداب ها و شاخه های فرعی رودخانه جنوب لوئیزیانا و می سی سی پی از مناطق داخلی در مقابل سیل محافظت می کنند.
تالاب ها امواج طوفان هایی که از خلیج مکزیک به منطقه می رسند را به خود جذب می کنند. تالاب هایی که در نزدیکی خط سیر رود می سی سی پی قرار دارند هنگامی که این رود از کناره هایش سرریز می شود از دشت های سیل محافظت می کنند.
بسیاری از دولت ها ساکنان مناطق سیل خیز را مجبور می کنند که بیمه سیل خریداری کنند و ساختمان های مقاوم در برابر سیل بسازند. تلاش های گسترده ای برای کاهش خطر سیل و تغییر مسیر سیل ها انجام می شود که برخی از آنها حاصل تلاش های بلند پروازانه مهندسان است.
در رود تیمز یکی از بزرگ ترین پروژه های کنترل سیل جهان به اجرا درآمده است. سد روی رود تیمز از مناطق شهری لندن در مقابل سیل ناشی از امواج طوفانی که از اقیانوس اطلس به این رود یورش می برند محافظت می کند. مجموعه ای از 10 دروازه فولادی جلوی رود را در نزدیکی منطقه وولریچ لندن سد می کند. هر دروازه می تواند جلوی 9،000 تن آب را بگیرد.
شاید گسترده ترین و پیچیده ترین برنامه های پیشگیری از وقوع سیل در خلیج زایدرزی هلند به اجرا درآمده باشد. هلند کشوری کم ارتفاع است که از سیل های ساحلی که از دریای شمال می آیند به ستوه آمده است. در آغاز قرن 13 میلادی، هلند شروع به ساخت یک سری از بندها و موانع گسترده در سواحلش کرد. در قرن بیستم، مهندسان هلندی یک ورودی کامل از آب دریای شمال را در خلیج زایدرزی جداسازی کردند. همچنین دولت هلند بخش هایی از خلیج زایدرزی را برای اهداف توسعه ای خشک کرده است.
منبع : صفر بیست